| return to Topicalities |
Return to Shikanda platform |
| New section of the Shikanda
website: Essays Over the past fifty
years, Wim van Binsbergen's literary work has been
overwhelmed by his scholarly work as an anthropologist,
historian and philosopher. This cannot be undone, and
considering his proven aptitude at scholarly work may all
have been for the best. Moreover, he has increasingly
approached his scientific work with an artistic flair,
engaging in ecstatic dancing, soothsaying and healing as
a fully qualified African wizard; broadcasting views (such as the
potentially veridical nature of telepathy and divination;
or the qualified
soundness of Afrocentricity) that have been extremely
impopular in North Atlantic institutionalised knowledge
production; proclaiming the fusion between academic
mythologist and myth; and engaging with ancient myths as
if they, of all texts, would contain the secrets of the
remote past. Even so, after two years of retirement it is
time to retrieve more of his earlier, literary
orientation, and to stop sacrificing so lavishly to an
academic career that has already had its full course.
Work is now in progress on an edition of Wim van
Binsbergen Verspreide Gedichten ('Scattered
Poems' -- to return to the scatter-centred leopard-skin
symbolism that has informed much of his scholarly work
over the last decade). In addition, a new bilingual
section Essays has been opened in this website,
to accommodate old and new texts that belong to a no
man's land beyond academia. Here, also his literary
studies of the work of Vladimir Nabokov and Hugo Claus
will soon be accommodated -- while we also anticipate his
sketches of an intercultural ontology that is hoped to
provide a more systematic foundation for his
controversial views on knowledge production. A first
instalment is a retrieved essay (in Dutch) on the Dutch
poet Gerrit Achterberg in his relation to music.New
essays will be added at the bottom of the page. More or
less by accident, among the first dozen of contributions
on this page, obituaries for recently deceased colleagues
happen to be overrepresented; however, this page's
general orientation implies much more, even though the
persons celebrated in the obituaries have been very dear
to the site owner.
|
Nieuwe
sectie van de Shikanda website: Essays Over
de laatste halve eeuw is het literaire werk van Wim
van Binsbergen o verstemd door zijn wetenschappelijke
werk als antropoloog, historicus en filosoof. Dat kan
niet meer verholpen worden, en is gezien zijn kennelijke
geschiktheid voor wetenschappelijk werk maar goed geweest
ook. Bovendien, in de loop der jaren is hij zijn
academisch werk steeds meer met een artistieke inslag
gaan benaderen, waarbij hij zich overgaf aan ecstatische
dans, waarzeggen en genezing als volledig bevoegde
Afrikaanse tovenaar; gezichtspunten ventileerde (zoals de
potentieel waarheidsgehalte van telepathie en
waarzeggerij; of
de betrekkelijke juistheid van het Afrocentrisme) die
uiterst onpopulair zijn in de geinstitutionaliseerde
kennisproductie van het Noordatlantische gebied; de
versmelting benadrukte van academische mytholoog met de
door deze bestudeerde mythen; en zich overgaf aan oude
mythen alsof uitgerekend dat soort teksten de sleutel tot
het verre verleden zouden bevatten. Niettemin, na twee
jaar na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd
wordt het tijd om meer van zijn eerdere literaire
betrokkenheid terug te halen, en niet langer zo
overvloedig te offeren aan een wetenschappelijke
carrière die reeds zijn loop gehad heeft. Er wordt thans
gewerkt aan een uitgave van Wim van Binsbergens Verspreide
Gedichten -- waarin toch ook weer het op
'verspreiden, spatten' gerichte luipaardvel-motief tot
uitdrukking komt dat in veel van zijn wetenschappelijk
werk van de laatste decade een rol heeft gespeeld.
Bovendien wordt aan deze website een nieuwe tweetalige
afdeling toegevoegd genaamd Essays, om nieuwe en
oude teksten onder te brengen die tot een niemandsland
behoren buiten het academische bedrijf. Hier zullen
spoedig ook zijn literaire studies van het werk van
Vladimir Nabokov and Hugo Claus worden ondergebracht,
alsmede zijn schetsen van een interculturele ontologie
die een meer systematische uitdrukking wil zijn van zijn
controversiele opvattingen over kennisproductie. Een
eerste aflevering betreft een hervonden Nederlandstalig
essay over de Nederlandse dichter Gerrit Achterberg in
diens relatie tot muziek. Nieuwe essays zullen aan de
onderzijde van de pagina worden toegevoegd. Door een
samenloop van omstandigheden zijn onder de eerste serie
bijdragen In Memoriams van overleden collega's oververtegenwoordigd,
maar de webpagina Essays beoogt beslist niet zich daartoe
te beperken.
|
| |
|
|
 |
Willem
Frederik Hermans: een van de belangrijkste Nederlandse
prozaschrijvers in de 20e eeuw, met een
bijzondere betekenis voor Wim's leven en werk
Juist op tijd voor de
Nederlandse Boekenweek, werd het in Cabo Verde en
later te Haarlem het volgende omvangrijke, nieuwe
essay voltooid:
van Binsbergen, Wim M.J., 2014,
‘Als je negers op een afstand
ziet...’: Al te persoonlijke
kanttekeningen bij het eerste deel van
Otterspeers Hermans-biografie, 50 pp. (klik voor PDF)
Het besproken boek is:
Otterspeer, Willem, 2013, De
mislukkingskunstenaar: Willem Frederik
Hermans: Biografie, deel I (1921-1952),
Amsterdam: De Bezige Bij, 2e druk, december
2013.
Wim van Binsbergens titel is
ontleend aan een schokkend racistische passage in
een uiting van Willem Frederik Hermans vanuit
Canada, 1948. Niettemin is deze bespreking
gebaseerd op levenslange bewondering en navenante
kennis van het werk van Hermans.
| SAMENVATTING.
Na in de inleiding (1) te hebben
aangegeven dat het boek van Otterspeer
een grote teleurstelling is, beschrijft
Wim van Binsbergen (2) zijn levenslange
relatie met het oeuvre van Hermans, en
licht hij toe hoe deze relatie tot stand
kwam – waarbij een grote rol wordt
toebedeeld aan uitgever Geert Van
Oorschot, diens erepromotor de Amsterdams
/ Tilburgse literatuurwetenschapper Hugo
Verdaasdonk, en de vader van deze
laatste. Sectie (3) geeft technische
tekortkomingen aan in de presentatie,
integratie en (middels een register van
eigennamen) ontsluiting van Otterspeers
boek. Geboren en opgegroeid in dezelfde
buurt als Hermans (Amsterdam-Oud-West)
bespreekt Van Binsbergen de specifieke
details van deze buurt en van de
aanpalende Jordaan, en laat zien hoe deze
van beslissende betekenis zijn geweest
voor levensloop en werk van Hermans (4).
De volgende sectie (5) laat zien hoe het
de historicus Otterspeer op belangrijke
punten aan visie, methode en kennis
ontbreekt. Niettemin bevat zijn
omvangrijke boek natuurlijk veel
waardevols; het maakt het bijvoorbeeld
mogelijk om Hermans’ relatie tot de
culturele antropologie nader te bepalen
(6). Het schiet niettemin tekort in de
analyse van Hermans’ relatie tot de
natuurwetenschap (7); van de nauwe
verwevenheid van dit thema met zijn
broer-zijn van de overleden zuster Corrie
(7); van de schijnbare
tegenstelling in Hermans’ leven
tussen wetenschap en schrijverschap
(beide blijken vormen van hartstochtelijk
en levensnoodzakelijk onderzoek
– 7); en van zijn relatie tot de
filosofie (8). Rond de figuren van
Hermans echtgenote Emmy Meurs en dier
neef en zwager Rudie van Lier wordt iets
van de Surinaamse dimensie van
Hermans’ leven besproken (9). Tegen
de achtergrond van het (ook door
Hermans’zelf aangegeven) thema van
de antipathieke romanfiguur – zoals
hij er zelf een was – belicht sectie
(10) twee grote blinde vlekken in
Otterspeers biografie: de genese van
Hermans’ schrijverschap, en diens
afscheid van de poëzie – en biedt
zij een voorstel tot invulling op deze
punten: niet zozeer door Otterspeers
psychoanalytische-biografie-met-de-natte-vinger
te verbeteren (hoewel daartoe enig
basiswerk wordt gepresenteerd), maar
vooral tegen de achtergrond van een longue-
durée-benadering van taal en
schrijven vanaf de vroegste prehistorie
(10). Aldus een kader ontwerpend waarin
wij ten aanzien van Hermans’
schrijverschap de biografische anecdotiek
achter ons kunnen laten, volgt de
conclusie (11) dat de feitjes
bijeengebracht door Otterspeer, helaas
niet tot een methodologisch en
theoretisch overtuigende visie op Hermans
schrijverschap hebben geleid. |
|
 Emaille
plaquette op het adres 1e Helmers-
straat 208, Amsterdam, waar Willem Frederik
Hermans woonde van 1928 tot 1945; hij werd in
1921 geboren aan de andere kant van hetzelfde
blok, in de Brederodestraat 93, I
Amsterdam-Oud-West als
biografische achtergrond van Willem Frederik
Hermans
|
|
| |
|
|
 Gerrit Achterberg
ca. 1955
|
Gerrit
Achterberg: een van de
belangrijkste Nederlandstalige dichters in de 20e eeuw,
met een bijzondere betekenis voor Wim's leven en werk
Wim
van Binsbergen (1964 / 2013), 'Achterberg en muziek' (9
pp.)
|
|
| |
|
|
 Martin Bernal
|
Martin Gardiner Bernal: was Wim's friend, and inspired Wim to intensive
participation in the Black Athena debate which Martin
initiated
Wim van Binsbergen, 2013, 'In memoriam Martin
Gardiner Bernal (1937-2013)'
|
|
| |
|
|
 Reini Raatgever
|
Reinie Raatgever: was Wim's fellow-member of the Amsterdam Working
Group on Marxist Anthropology (effectively 1979-1983)
Wim van Binsbergen, 2013, 'In memoriam Reini
Raatgever (1946-2013)'
|
|
| |
|
|
 |
Douwe
Jongmans: was Wim's
principal teacher of field-work as anthropology core
methodology
van Binsbergen, Wim M.J., 2011,
‘In memoriam Douwe Jongmans (1922-2011)’, at: http://www.quest-journal.net/shikanda/topicalities/IN%20MEMORIAM%20DOUWE%20JONGMANS%20beter.htm
|
|
| |
|
|
[ |
Matthew Schoffeleers: was Wim's friend, fellow-researcher of African
religious history, co-editor, co-convenor, PhD
supervisor, and priest officating at Wim's second wedding
van Binsbergen, Wim M.J., 2011, 'In
memoriam Matthew Schoffeleers 1928-2011', in: Nthenda,
Louis, & Mphande, Lupenga, Eds, The Society of Malawi
Journal, Special Memorial Edition, 64, 3 (supplementary
electronic edition), 2011: A Tribute to the Life of Fr.
Matthew Schoffeleers (1928 — 2011): Malawianist,
Renaissance man and free-thinker, pp. 1-6, at: http://www.societyofmalawi.org/Matthew%20Schoffeleers%20Memorial%20Edition.pdf
unfortunately the Schoffeleers memorial
volume of the Society of Malawi Journal disappeared
from the web. Van Binsbergen's obituary of Schoffeleers
also appeared as:
van Binsbergen, Wim M.J., 2011, 'Matthew
Schoffeleers (1928-2011)', Journal of Religion in
Africa, 41, 4: 455-463 (click for PDF),
and on the website of the African
Studies Centre, Leiden.
in the same memorial volume of the Society
of Malawi Journal Wim van Binsbergen published a
piece on Schoffeleers's contribution to comparative
mythology:
van Binsbergen, Wim M.J., 2012,
'Matthew Schoffeleers on Malawian suitor stories: A
perspective from Comparative Mythology', in: Malawian
Journal, special issue in memory of Matthew
Schoffeleers, pre-publication copy at: http://www.quest-journal.net/shikanda/topicalities/WIM%20ON%20MALAWIAN%20SUITORS.pdf
For the occasion of Schoffeleers's 80th
birthday I published a small volume of poetry, Braambos,
in honour of Matthew. It was subsequently incorporated
in: van Binsbergen, Wim M.J., 2015, Verspreide
gedichten, Haarlem: Shikanda, also at: http://www.quest-journal.net/shikanda/PRESS/Verspreide%20Gedichten%20lulu3%201-3-2015%20SIXTUS.pdf
|
|
| |
|
|
 Gerti Hesseling
(left), her husband Gerard Schuijt, and Wim's PhD
candidate from Congo (DRC) Julie Ndaya (defence 2009),
among guests celebrating Wim's 60th birthday at his
Haarlem home
|
Gerti S.C.M.
Hesseling was Wim's first PhD student (defence 1982),
co-author and co-editor of much joint work on the African
state, and in 1996 became his director as Head of the
African Studies Centre, Leiden
Wim
M.J., 2011, 'Gerti Hesseling (1946-2009): A short memoir'
|
|
| |
|
|
Gerrit
Achterberg: een van de
belangrijkste Nederlandstalige dichters in de 20e eeuw,
met een bijzondere betekenis voor Wim's leven en werk
van Binsbergen, Wim M.J., 2020, De
goddelijke terreur van Gerrit Achterberg, at: http://www.quest-journal.net/shikanda/topicalities/TERREUR_ACHTERBERG.pdf
|
| |
|
 |
Dan Brown: originally a pop musician turned best-selling
writer (The Da Vince Code, Angels and Demons,
etc.); his life and work never intersected with that of
Wim van Binsbergen
van Binsbergen, Wim M.J., 2018,
‘An unexpected science-fiction masterpiece: Dan
Brown’s Origin considered in the light of Teilhard
de Chardin’s work’, 29 pp. at: http://www.quest-journal.net/shikanda/topicalities/Binsbergen_on_Origin_Dan_Brown.pdf
|
| |
|
 |
Renaat
Devisch: als naaste
vrienden, collega's, co-auteurs, critici, redacteuren,
medebestuurder, waren de levens van Wim en Renaat nauw
verweven sinds 1985; naar aanleiding van de publicatie
van Coen Peeters, 2017, De Mensengenezer, Amsterdam:
Bezige Bij, schreef Wim een kritische bespreking, die
hier volgt samen met Renaats onmiddellijke reactie, en
Wims slotwoord:
bij wijze van In Memoriam voor Renaat
Devisch (1944-2020)
: bespreking van Coen Peeters boek (De Bezige Bij,
Amsterdam, 2017) De Mensengenezer
|
| |
|
| return to Topicalities |
Return to Shikanda platform |